Blog

waarom de biet ziek is

“Maar waarom zet boer Boris de bietjes nou in het zand?” Zijn vraag klinkt verbaasd en ook wel wat verontwaardigd. We zitten in de kring en plotseling is iedereen stil. We lezen het boek ‘Boer Boris en de bietjes’. Terwijl…

leren lezen en schrijven

Leren door spel of spelen dat je leert?

Hij weet het meteen, straks als we buiten spelen gaat hij schatten zoeken, want hij is een zeerover. Hij heeft zelfs een zeerovers-naam. Gisteren was het nog kapitein Blauwbaard maar vandaag heet hij piraat Victor. Sinds we in onze groep…

Een fiets van Allah

Wat heeft ze mooi de relatie gelegd tussen het suikerfeest, de ramadan, cadeautjes en Allah. Zo stevig verankert in haar familie, haar cultuur, tussen de mensen om haar heen. Ik ben blij dat ik als haar juf deel uitmaak van die wereld.

De kunst van het ruzie maken

Het is Zeynep gelukt om een schommel te maken. Toch komt ze na een kwartiertje verontwaardigd, boos en hard huilend bij me. Ze is geslagen! Ook ruzie maken, boze dingen roepen, duwen en trekken is een poging om te communiceren, al is het een onhandige.

Dezelfde taal spreken en elkaar toch niet verstaan

Met bewondering, en ook soms wel verbazing, kijk ik naar hoe mijn collega's voortdurend nieuwe ideeën en materialen inbrengen. Het werken met kleine stamgroepen op gezamenlijke pleinen vraagt heel veel afstemming en overleg. Dan moet je elkaar goed verstaan.

Amir kan “lezen”

Ik geniet van de voorlezende Amir. Bladzijde voor bladzijde bestudeert hij de illustraties om daarna in mooie volzinnen het verhaal te vertellen. Grote kans dat hij snel echt leert lezen en lezen blijft!

Nieuw en onwennig

Op momenten dat alles in een stroomversnelling raakt kun je zomaar ineens terugverlangen naar de rust en voorspelbaarheid van saaie, eenvormige dagen.

De kracht van verbeelding

Een spelverhaal dat de verbeelding prikkelt is een krachtige motor voor het leren van kleuters.

Verdriet

Vaak denk ik dat de kinderen in mijn klas wel iets te leren heb maar soms leren ze mij grote lessen over de kleine dingen van het leven. Over het omgaan met verdriet bijvoorbeeld.

Sporen in de tijd

Ik vraag me af hoe het is als je net naar school gaat. Als alles nieuw is en voor het eerst gebeurt. Die wereld moet magisch zijn. Vol momenten die een eeuwigheid duren en met zeeën van tijd.
zonder problemen schrijven/krabbelen ze symbolen

De betekenis van een klok in het leven van een kleuter

Zijn bevlogen verhaal over wat er allemaal kon gebeuren in de tijd op zijn klok, gaf mij een inkijkje in het denken van jonge kinderen. Het maakt mij stil en voorzichtig. Laten we niet te snel oordelen over wanneer kinderen een taalachterstand hebben. Laten we vooral heel goed kijken en luisteren!

Had ik een dubbele agenda?

Wat leren kinderen veel!! Misschien wel veel meer en dan ik, methode-makers of het leerlingvolgsysteem op de 'agenda' hadden staan.

Wonderlijk en waargebeurd *

Het woord leeuw lezen gaat beter als je weet wat een leeuw is, weten wat een leeuw is gaat het best wanneer je er een bent geweest. Leren lezen hoeft niet persé leuk te zijn maar er moet wel een vuurtje gaan branden. In een kleutergroep net zo goed als op de middelbare school.

Groepsvorming in een kleuterklas

De kinderen doen ongelofelijke hun best om er met elkaar een fijne groep van te maken. Niet omdat het moet, maar omdat ze het willen. En ik heb er alle vertrouwen in!

Afscheid van onze ’treinenman’

Tekenen als een van de manieren om verhalen te vertellen. Dat is de wereld begrijpen, ervaringen context geven, ze verweven in narratieven die informeren, creëren, verklaren en bevragen.

Samen met kleuters een spelverhaal maken

Het samen maken van spelverhalen met kleuters is krachtig, verbindend en heerlijk om te doen. Ook of juist in tijden van Corona wanneer de wereld soms verwarrend, onoverzichtelijk en beangstigend kan zijn.

En toen gingen de schooldeuren weer open!

. Iedereen heeft er ontzettend veel zin en toch is het wennen; weer echt naar school. De kinderen wachten keurig met één ouder op gepaste afstand van elkaar achter het hek. Ik moet ze soms zoeken achter de struiken langs…

Lange-afstands-interactie met kleuters

De betekenis van online-interactie voor leerkrachten én kinderen. Je kunt dit onderzoeken, je moet er de tijd voor nemen en dat begint met heelgoed kijken en luisteren!

Denken met dingen, begrijpen met je handen

. Een lezing op de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten over hoe je op een mooie, procesgerichte manier kunt werken rond thema’s en een studiedag op mijn eigen school over de verbinding tussen Cultuuronderwijs en Wetenschap & Techniek. Ik stond…

Burgerschapsvorming voor en door kleuters op de wc; 2

Enkele lezers spraken hun zorg uit naar aanleiding van mijn blog van vorige week. Ik wil daarom het verhaal even in context plaatsen. Evi heeft niet speciaal moeite met toiletbezoek. Als dat wel het geval was geweest had ik daar…

Burgerschapsvorming voor en door kleuters op de WC

. S’ochtends in de kring is het niet ongewoon dat Evi haar vinger opsteekt; ‘juf, ik moet echt, echt heel nodig naar de wc!’ Ondanks het demonstratieve geschuifel op de stoel is mijn antwoord meestal nee. De ervaring leert dat…

Samen nadenken in de kring

Ook, of misschien wel juist, jonge kinderen moeten cognitief worden uitgedaagd. zo kan een kleutergroep een plek voor 'shared thinking' worden.

Bloggen als ‘werkdrukverlichting’

Alle onderwijsmodellen ontnemen mij het zicht op wat er werkelijk in een kleuterklas gebeurt. Bloggen helpt grip te krijgen op alle ongeplande momenten.

Waarom kleuterjuffen soms zo moeilijk doen

Bijna iedere kleuterleerkracht zal het herkennen; hoe je iedere dag weer balanceert tussen het plannen en evalueren van leerdoelen en het improviseren rond al die grote en kleine gebeurtenissen in een groep 1/2. En wanneer leren kinderen eigenlijk het meest?

Kijk eens wat ik al kan!

'Kijk eens wat ik al kan!' Hij klimt hoger en hoger. Ieder kind ontwikkelt zich weer anders.

De magie van het maken

. Eigenlijk heeft ze geen tijd voor de gewone begroeting van iedere ochtend. Ze moet hoognodig iets heel belangrijks vertellen: ‘Ik heb magische krachten gekregen van Isa!’ Na de uitroep staat ze stil, kijkt schuin omhoog, alsof zich daar nog…

Ons fotoboek

Iedereen knikt instemmend als Gijs vertelt over die keer dat zijn vinger gebroken was. ‘Weet je nog juf, toen zag je het gips om mijn vinger’. ‘Ja’, ‘ja’, klinkt het van alle kanten. ‘Ja, toen lag je in bed in…

We zullen, zal ik, in het nieuwe jaar ….

Het eerste rondje hardlopen in het nieuw jaar. Mistig land, kaal, leeg, resten opgehoopt vuurwerk. Ik kom één wandelaar en één fietser tegen op het pad tussen de weilanden. Langzaam loop ik mij warm en richten mijn gedachten zich, langzaam…

Speeldrift

. ‘Er is een dierenmishandelaar bij ons in de klas!’ Iedereen, net nog druk en lawaaiig aan het opruimen, houdt geschrokken zijn mond. Ook ik en de onderwijsassistent. ‘DIE-REN-MIS-HAN-DE-LING!!!’ Ze spuugt iedere lettergreep met nadruk mijn richting uit. Haar ogen zijn…

Spel is het werk van de kinderen

. De herkenbaarheid is hartverwarmend. Een zevenentachtig jaar oude kleuterjuf, aan de andere kant van de oceaan, vertelt waarom het zo belangrijk is dat kinderen spelen. Vertelt hoe kinderen superhelden en prinsessen worden, overstromingen het hoofd bieden, branden blussen, drankjes…

Atelier in school

Iedere groep bij ons op school werkt in ieder geval één keer in het jaar een periode in het atelier. Wat begon als het eenmalige kunst-educatieve project BOUWPLAATS is uitgegroeid tot een vast onderdeel van het lesprogramma. De ateliers zijn een…

Ik was de gouden T-rex met de giftige tong!

. Hij begint al te praten voordat hij zit. ‘De spelers van mijn verhaal zijn ….’, met zijn armen maakt hij vechtgebaren, zijn lijf wordt groot en sterk om dan ineens in een schijnbeweging onderuit te duiken. ‘…… het gaat…

Gezag

. ‘Klopt het dat Jort met z’n rugzak op buiten loopt?’, vraagt de stagiaire. Het is kwart voor negen in de ochtend. De laatste ouders zijn weg gedruppeld. Ik heb mij samen met Jack geïnstalleerd aan een tafeltje in een…

‘Ook kunstenaars koken met water.’

In april start voor de 2de keer de nascholingscursus ‘Ook kunstenaars koken met water’. Er zijn nog enkele plaatsen vrij. Welke plek heeft kunst in een kinderleven? Wat kun je doen met meel, water of een oude mixer? Hoe begeleid…

All in the game

Ik wil niet een wedstrijd, of een beloning. Ik vind het niet leuk dat ze zeggen: “Wie het het mooiste heeft gemaakt krijgt iets”. Nadine uit groep 4 over werken in het atelier. . Een wedstrijd; eigenlijk ontloop ik het…

Begrijpen met je handen 2

. ‘Onze Nieuwe School‘ is een zoektocht van de gemeente Amsterdam naar schoolmakers die de verwachte leerlingengroei in Amsterdam kunnen opvangen. Iedereen met een idee of plan voor een nieuwe school kon reageren. Met de kreet ‘Het atelier is het hart…

Begrijpen met je handen

.. Hij was 4 en speelde het liefst in de bouwhoek. Daar verzamelde hij zo veel mogelijk vrienden én blokken om zich heen om er vervolgens zo hoog mogelijke stapels van te maken. Zowel van de blokken als van de…

Een troosttekening

. Hoe ik om moest gaan met mijn lieve, woeste, ondernemende, onderzoekende en creatieve kleutergroep met 20 jongens en 10 meisjes had ik al eens helemaal uitgedacht. Veel doen, weinig praten. Niet 3 kwartier zitten in de kring maar bewegen…

Het atelier is het hart van onze nieuwe school

.. Twee maanden geleden zette Marike Hoekstra een berichtje op Facebook. ‘Het atelier is het hart van de school’. Amsterdam zocht schoolmakers en vroeg iedereen om mooie plannen te delen. Ik was meteen enthousiast. Stel je voor dat een atelier…

Het spel van Jackson Pollock

Meer dan manshoog hangt hij voor de grote ramen van de Tate Modern in Liverpool; de foto van Jackson Pollock terwijl hij één van zijn ‘drippings’ maakt. Een groot wit vlak op de grond, Pollock leunend op een knie gebogen…

Kleutermethode als bronnenboek

‘een plattegrond is de grond die plat is’ .. .  ‘Kijk, ik heb een tekening van onze klas gemaakt’ zeg ik, terwijl ik de plattegrond uitrol die ik tussen de middag van de klas maakte. Ik geef een les uit…

Odyssee

. Gewapend met dikke sokken en warme truien nestelen we ons een paar dagen in een huisje in de duinen. Ondanks de sombere weersvoorspellingen zwerven we iedere dag, zonder zelfs maar een spatje regen, door zonnig struikgewas en langs de…

Wie leert van wie?

. ‘Hoe gaat ’t met je cursus?’ was meestal de eerste vraag die mijn dochter stelde wanneer we elkaar zagen. Voor het eerst gaf ik een cursus aan volwassenen. Het ging goed en was erg leuk. Soms bedacht ik me…

Een bazige juf

. ‘We vinden je een bazige juf’, triomfantelijk kijkt Jonathan me aan. ‘Ja’, beaamt Lore, ‘eigenlijk speel je altijd de baas’. Samenzweerderig zitten ze naast elkaar in de kring toe te kijken hoe ik kinderen naar het kiesbord dirigeer, zorg…

De kleur van een wijd bos

. ‘Het Wijde Bos, ik bedoel dat het het bos is en daar omheen is het zo …. wijd, zo kijk ……’. Hij gebaart met grote armgebaren om zijn plastic bekertje heen. Het bekertje is gevuld met behangersplaksel, daarin drijven…

Nascholing

Het is zover. Samen met Sabine Plamper heb ik een nascholing ontwikkeld voor de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Je kunt je nu inschrijven voor de 4 daagse training die start in januari 2015. Ook kunstenaars koken met water Van dertig…

Ook samen leven moet je oefenen

Bijna terloops komt hij me het bloemetje brengen dat hij plukte aan de rand van het schoolplein. ‘Voor jou, juf.’ En natuurlijk zeg ik hoe blij ik er mee ben. Dat is leuk en hij plukt er nog een paar.…

Wat is dat eigenlijk: vrij spel?

Magisch is het, iedere keer weer. Jonge kinderen die opgaan in hun spel. Het is alsof je even een glimp opvangt van dat wat anders altijd verborgen blijft. Een paar net vierjarigen bijvoorbeeld. Het ene moment zie ik twee schuchtere…

Spelen met de knopendoos

.. Alles is nieuw; het lokaal ziet er anders uit, de oudste kinderen zijn naar groep 3 en een paar net vierjarigen huppelen, stuiven of lopen verscholen achter hun moeder onze groep binnen. We moeten er allemaal aan wennen. Het…

Op hoeveel manieren kun je denken?

‘Wanneer ben ik nou aan aan de beurt?’ Ze had er echt zin in. Na de vakantie zou ze naar groep 3 gaan en ze kende al zoveel letters. Dat wilde ze heel graag laten zien. Toen het eindelijk zo…

WERELDS; over kunst, atelier en onderwijs

Drie jaar geleden kwam de kersverse ICC-er naar mij toe. Het leek haar zo leuk om een groot kunstproject te organiseren en we konden dat jaar nog net een ‘samenwerkingssubsidie’ aanvragen. Ook de groepsleerkracht annex drama/dans-docent was enthousiast en samen…

Vertrouwen 2

Drie maanden geleden schreef ik een blog over vertrouwen. Onze dochter vertrok in haar eentje naar Zuid Oost Azië met het plan om pas maanden later weer terug te komen. Wij waren trots, volgden haar avonturen vol enthousiasme en waren…

Leren op eigen kracht

.. ‘Niet rennen in de gang! Rustig lopen!’ Luid en duidelijk leest ze het voor. Die dag hebben enkele bovenbouwers door de hele school energiezuinige tips opgehangen. Zo hangt er naast het lichtknopje de vermaning om het licht uit te…

Vertrouwen kost moeite

.. ‘…. en vind je dat goed? Oh, ík zou geen oog meer dicht doen!’ Het was niet de eerste keer dat iemand dat geschrokken uitriep. Iedere keer weer draaide mijn maag om. Onze 21 jarige dochter wilde 4 maanden…

Wat willen we weten en meten in een kleuterklas?

Hij is dé grote initiator van uitgebreide bouwprojecten in de klas. Soms zie ik hem zitten en voor zich uit kijken. Dan denkt hij na. Zijn vrienden wachten geduldig af. Totdat hij opstaat en zijn plannen ontvouwt. Er worden vragen…

Filosoferen met kleuters, kan dat?

Filosoferen met kleuters. Altijd als ik daarover lees luister ik weer met andere oren naar de kinderen. Dit keer raak ik geïnspireerd door de Praxis-uitgave ‘Leren doordenken‘ van februari. Na een heldere inleiding over het hoe en waarom van Fabien…

In het hart van het onderwijs

‘Kijk’, vertelt Anne Lotte tijdens het opruimen, ‘ik heb de bolletjes precies getekend zoals in het echt. De worteltjes die zag je niet maar ik heb ze wel getekend en met verf heb ik het een beetje doorzichtig gemaakt. Nu…

De kleur van een voorjaarsvakantie

.. De kleur van sneeuwklokjes in wittig groen gras onder een blauwe lucht, de paarse en lila krokusjes overal. Veel zon en langs waaiende wolken, grijswit, blauwgroen. Eten op de houten tafel onder het zachte licht van de lamp met…

KLEUTERS; bestaan ze nog wel?

Hij zit naast me en kijkt het cake-je  dat ik van een jarige kreeg bijna uit mijn mond. ‘.. is hard?’ Vragend kijkt hij me aan. Ik denk dat hij trek heeft en geef hem een stukje. Maar hij stopt…

Een huis voor de dode worm

.. ‘Mag ik m’n bakje mee? Want ik ga in het atelier een huis maken voor de worm.’ Eerst wil ik nee zeggen. In het atelier werken we over kleur. Vorige week maakten de kinderen, onder leiding van de kunstenaar…

Opbrengstgericht werken

…. Stem ik het handelen op de individuele cognitieve ontwikkeling af, conform de geldende schoolafspraken? En verantwoord ik dit dan ook nog op de afgesproken manier? De vragen blijven rondzingen in mijn hoofd. Op school werken we opbrengstgericht, we maken DGO’s…

Musical ‘Wij gaan op berenjacht!’

‘ … en het lijkt me leuk om afscheid te nemen met het opvoeren van een musical. En dan helemaal echt; met muziek, decors, kostuums en licht en zo,’ zei mijn duopartner. Het was juni en nog volop zomer. Mijn…

KLEUR en andere projecten

.. Juf Gerda die al meer dan 40 jaar voor de klas staat gaat met pensioen en ze neemt afscheid met het opvoeren van de kleutermusical ‘We gaan op berenjacht’. Een koor van 24 kinderen uit groep 5 t/m 8…

Woordenschat

.. Bijna herfstvakantie. ’s Ochtends vroeg, onderweg naar de dokter zie ik hoe flarden mist boven de weilanden hangen. Een week later, op weg naar Antwerpen is het weer op een heel andere manier mistig. In Nederland genieten we van…

Heel veel voorlezen!

… … De boze heks is ziek. Ze kan niets meer, zelfs het toveren lukt niet. Daarom moeten de andere dieren in het bos haar voor één keer helpen. Maar Gijs gelooft er niets van. ‘Ik heb dat boek wel…

‘Juf, ik kan toveren!’

‘En?’ vraagt mijn directeur verwachtingsvol. Enthousiast maakt hij weidse armgebaren voor het raam boven de bouwhoek. Ik kijk hem niet begrijpend aan.  Blij dat ik deze ochtend zonder kleerscheuren ben doorgekomen met mijn pijnlijke, niet zo lang geleden gebroken hand…

Een bijzondere tentoonstelling

Het gebeurt zelden: Je hebt een idee en  praat daarover met anderen. Je maakt samen plannen, misschien niet altijd even realistisch maar het enthousiasme groeit. Voorzichtig probeer je iets van de plannen te realiseren. De problemen die je tegenkomt lijken soms…

De eerste dagen van het nieuwe schooljaar

Hij is perfect. Twee lange oren, twee paar slap hangende poten, waarvan een van de uiteinden altijd precies in je handpalm past terwijl de rest van het zachte konijnenlijf zich moeiteloos plooit. Een hoofd dat iedere uitdrukking aan kan nemen.…

Il Palazzo Enciclopedia

Begin augustus 2013 in Venetië. Dat is warm, druk en heel veel kunst. Ogen op steeltjes. Op de de Biënnale van Venetië  is in verschillende paviljoens werk te zien uit 37 landen. De hoofdtentoonstelling in de oude scheepswerf Arsenale en het…

De Biënnale van Venetië en Mark Manders

Met mijn twee volwassen kinderen naar de Biënnale in Venetië. Dat is nieuw, spannend, interessant en vooral ontzettend leuk. Tussen het inpakken en het bestuderen van de plattegronden en bootlijnen door, zoek ik de aflevering van Mark Manders uit de…

Afscheid

Ooit zei een vader die een-vakantie-lang met zijn puberdochters naar een soap keek: ‘ik snap niet waarom, maar iedereen geeft elkaar de hele tijd cadeautjes, dat maakt dan alles goed. Of niet natuurlijk en dan hebben ze ruzie, in ieder…

Een gesprek met kleuters

‘… en de hertjes hadden een gewei van stof!’ vertelt Lyam opgetogen en een beetje verbaasd. Een prachtig beeld. Het roept meteen associaties op met wat ik denk te weten. De ooit geziene, nieuwe, bijna viltachtige geweien van herten na…

Spelen dat je Jip bent die een cowboy is …

Dansen met kleuters. Het is zo heerlijk om te zien, misschien juist in de weken dat de kinderen zich buigen over de CITO-kleutertoetsen. Helemaal vanzelf ervaren ze nu wat voor en achter is, maken ze een rij die eerst kort…

Atelier-dag

.. Vorige week met mijn fotocamera langs het Geestmerambacht. Boterbloemen tussen lang bloeiend gras, ondoorzichtige poelen, de weerspiegeling in een slootje tussen wolken geel en groen, jonge boompjes als ijle tekens in de lucht, licht en schaduwen in het kreupelhout. De…

Grote vragen

Buiten geniet ik, weggedoken in mijn jas, van een spaarzame zonnestraal. Lore komt voorbij gerent, lacht, en kruipt dan tussen mij en de stagiaire in op het bankje. ‘Weet je nog dat je op het wenskaartje voor nieuwjaar zei dat…

Aanschouwelijke biologielessen

Voor de 2de keer was de eend midden in de patiotuin gaan broeden. Helemaal vergeten dat al haar kroost 2 jaar geleden door de aangroeiende meeuwenkolonie is opgevreten. Als er 11 pulletjes uit de eieren zijn gekropen besluiten een leerkracht,…

Een atelier in school

Ooit zei iemand na het zien van een tentoonstelling van Toeval Gezocht; ‘ach ja, zo zijn kleuters gewoon, altijd friemelen en frutselen en bezig maar of dat nou zo bijzonder is?’ Kleuters aan het werk in een atelier. Elk kind…

Waar?

Van luisteren naar verhalen en van het samen lezen en kijken in prentenboeken kunnen kinderen ontzettend genieten. Allereerst natuurlijk  omdat het leuk en spannend is om even in een andere wereld te zijn en daar van alles mee te maken. …

Kleutertoets

Vanavond zal het programma ‘de slag om Nederland’ gaan over de kleutertoets.  In de maatschappij van vandaag moet je presteren. Scoor je onder de maat dan tel je niet mee, lees ik in de aankondiging. We kunnen daarom niet vroeg…

Samen spelen en delen in het atelier

Bouwplaats is een kunsteducatief project waarbij in onze school 2 ateliers ingericht zijn. Van bijna alle leerkrachten hoor ik regelmatig hoe geweldig de kinderen samenwerken in het atelier, hoe vanzelf dat gaat en hoeveel taal zij daarbij gebruiken. Heel anders…

Denken met je handen?

Material thinking … Kunst als zintuiglijke reflectie …. Als ik in het Cobramuseum de schilderijen van Armando zie weet ik het ineens weer. Niet in woorden. Het is eerder een denken in verf, in gebaren, in ruimte en aanraking. Alsof…

Het nestje van juf

Met de kinderen van mijn groep 1/2 praat ik over het nestje dat ik vorig jaar vond in mijn tuin. De kinderen weten meteen wat er op tafel ligt; een nestje dat een vogeltje gemaakt heeft van takjes en aarde.…